Theo báo cáo Kiểm toán Nhà nước 2024, 50% hồ sơ quyết toán dự án công tại Hà Nội thiếu biên bản nghiệm thu giai đoạn, kéo theo sai lệch chi phí lên tới 12%. Một con số không nhỏ nếu xét đến quy mô ngân sách đầu tư công hằng năm.
Điều đó cho thấy, việc xác định đúng phạm vi kiểm toán ngay từ đầu có thể giúp tiết kiệm không chỉ thời gian, công sức, mà còn hàng tỷ đồng ngân sách.

Vậy kiểm toán quyết toán dự án hoàn thành gồm những gì? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết các nội dung cốt lõi, từ đối tượng, giới hạn, timeline đến phương pháp kiểm tra từng hạng mục.

Đối tượng và giới hạn kiểm toán

Đối tượng kiểm toán

Phạm vi kiểm toán quyết toán không chỉ dừng lại ở chủ đầu tư. Theo thực tế kiểm toán tại các dự án lớn, đối tượng được kiểm tra gồm:

• Chủ đầu tư – Người quản lý và điều phối toàn bộ quá trình thực hiện dự án.
  Tổng thầu, nhà thầu phụ – Đơn vị thi công trực tiếp các hạng mục.
• Tư vấn giám sát, tư vấn thiết kế – Các bên đảm bảo chất lượng, khối lượng và kỹ thuật.
• Hạng mục hoàn thành đã nghiệm thu – Bao gồm toàn bộ phần công trình đã có biên bản nghiệm thu giai đoạn hoặc hoàn thành.

Lưu ý: Những hạng mục chưa nghiệm thu, tạm dừng, hoặc đang chờ phê duyệt sẽ không nằm trong phạm vi kiểm toán.

Giới hạn kiểm toán

Giới hạn kiểm toán được xác định dựa trên ba yếu tố chính:

• Giới hạn hợp đồng: Tập trung vào các gói thầu đã có khối lượng nghiệm thu và thanh lý.
• Giới hạn thời gian: Tính từ thời điểm hoàn thành nghiệm thu cho tới ngày khởi công kiểm toán.
  Giới hạn địa lý: Chỉ bao gồm những phần công trình đã bàn giao và có xác nhận nghiệm thu hiện trường.

Nội dung kiểm toán

Một cuộc kiểm toán quyết toán thành công đòi hỏi xác định rõ các nhóm nội dung trọng yếu. Dưới đây là bảng tổng hợp timeline kiểm toán thực tế, theo thứ tự ưu tiên:

Ghi chú: Timeline mang tính tham khảo và có thể điều chỉnh tùy quy mô dự án.

Thời gian và kỳ hạn kiểm toán

Theo Điều 45, Khoản 2, Nghị định 10/2024/NĐ-CP, chủ đầu tư phải nộp báo cáo quyết toán trong vòng 45 ngày kể từ ngày nghiệm thu hoàn thành dự án.

Thời gian kiểm toán được quy định tối đa là 60 ngày làm việc, gồm các mốc quan trọng như:

• Ngày 0: Lập kế hoạch kiểm toán.
  
• Ngày 1–7: Kiểm tra tài liệu, hồ sơ.
  
• Ngày 5–15: Kiểm chứng hiện trường, đo đạc, chụp ảnh.
  
• Ngày 16–60: Tổng hợp, lập báo cáo, gửi kiến nghị.
  

Case study thực tế: Dự án A – Urban Tower Hà Nội

Sai lệch 12% chi phí – mất gần 5 tỷ đồng do thiếu biên bản nghiệm thu giai đoạn

Trong quá trình kiểm toán quyết toán tại Dự án Urban Tower Hà Nội, đoàn kiểm toán đã khoanh vùng kiểm tra bốn nhóm nội dung: hồ sơ tài chính, biên bản nghiệm thu từng giai đoạn, khối lượng hoàn thành và tính pháp lý theo Thông tư 58/2019/TT-BTC.

Kết quả ghi nhận nhiều hạng mục thi công không có biên bản nghiệm thu giai đoạn – cụ thể ở sàn tầng 3, tầng kỹ thuật và phần mái. Đồng thời, một số hóa đơn không khớp phụ lục hợp đồng hoặc không đủ điều kiện khấu trừ. Tổng sai lệch phát hiện lên tới 12%, tương đương gần 5 tỷ đồng trên tổng giá trị quyết toán hơn 40 tỷ.

Bài học rút ra:

• Biên bản nghiệm thu từng giai đoạn là “điểm nghẽn” thường bị bỏ sót, nhưng lại có tính pháp lý bắt buộc theo Điều 8 – Thông tư 58.
• Sai sót thường đến từ việc thiếu kiểm soát vòng lặp chứng từ – thực tế – hợp đồng, đặc biệt ở các gói thầu chia nhỏ hoặc thi công theo tiến độ cuốn chiếu.
• Giải pháp: Lập checklist phạm vi kiểm toán từ đầu, phối hợp sớm với kiểm toán viên và lưu trữ có hệ thống từng hồ sơ nghiệm thu theo dòng thời gian.

Trích báo cáo giám sát 2024 của Kiểm toán Nhà nước khu vực I:
“Thiếu nghiệm thu giai đoạn đồng nghĩa với mất cơ sở xác minh khối lượng. Sai lệch từ 5–15% là phổ biến nếu không có hệ thống kiểm tra hồ sơ sớm.”

Checklist kiểm toán chi tiết

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

• Thời hạn nộp báo cáo quyết toán dự án công theo Nghị định 10/2024/NĐ-CP là bao nhiêu ngày?

45 ngày kể từ ngày hoàn thành nghiệm thu toàn bộ dự án.

• Những hạng mục nào không thuộc phạm vi kiểm toán quyết toán?

Các hạng mục chưa nghiệm thu, đang thi công, hoặc chờ phê duyệt sẽ không nằm trong phạm vi kiểm toán.

• Hồ sơ nghiệm thu bắt buộc theo Thông tư 58/2019/TT-BTC gồm những gì?

Biên bản nghiệm thu từng giai đoạn, nghiệm thu hoàn thành, ảnh chụp hiện trường, bản vẽ hoàn công.

• Chuẩn mực Kiểm toán Nhà nước số 10 áp dụng như thế nào trong kiểm toán quyết toán?

Được áp dụng để đánh giá tính hợp pháp, hợp lý, kinh tế và hiệu quả của chi phí đầu tư.

• Làm sao xử lý chi phí phát sinh ngoài phạm vi hợp đồng?

Phải có báo cáo phát sinh kèm giải trình hợp lý, được nghiệm thu và bổ sung vào hồ sơ quyết toán.

Kết luận

Phạm vi kiểm toán quyết toán dự án hoàn thành không chỉ bao gồm một danh sách tài liệu hay nội dung cần rà soát. Đó là quá trình khoanh vùng, kiểm chứng và xác lập lại tính minh bạch của toàn bộ chuỗi đầu tư – từ hồ sơ pháp lý, tài chính, nghiệm thu cho đến hiện trường thực tế.

Như phân tích ở trên, một dự án dù được thi công đúng tiến độ nhưng thiếu biên bản nghiệm thu giai đoạn, hoặc để sai lệch chứng từ thanh toán so với hợp đồng, vẫn có thể bị loại trừ khỏi giá trị quyết toán hàng tỷ đồng. Vì thế, việc xác định rõ phạm vi kiểm toán từ đầu, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo checklist và theo dõi sát timeline không chỉ giúp rút ngắn thời gian kiểm toá

Bên cạnh đó, người đọc có thể liên hệ MAN – Master Accountant Network để nhận trao đổi và tư vấn nghiệp vụ giúp giải quyết các vấn đề nhanh chóng và chính xác thông qua:

• Mobile / Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
• Email: man@man.net.vn

Tài liệu tham khảo

• Nghị định 10/2024/NĐ-CP
• Thông tư 58/2019/TT-BTC