Trong lĩnh vực xây dựng, kiểm toán không chỉ là công cụ kiểm tra tài chính mà còn là một phần quan trọng giúp đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả trong quản lý chi phí đầu tư công trình. Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình đáng kể với hàng loạt văn bản pháp luật mới có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kiểm toán xây dựng. Từ việc điều chỉnh định mức, phân cấp công trình đến quy trình quyết toán vốn, các quy định mới đòi hỏi các chủ đầu tư, đơn vị thi công và kiểm toán viên cần nhanh chóng cập nhật và áp dụng linh hoạt.

Thông tư 08/2025/TT BXD: Cập nhật định mức xây dựng mới

Tài liệu: Thông tư 08/2025/TT BXD

Ngày 15 tháng 7 năm 2025, Bộ Xây dựng chính thức ban hành Thông tư 08 với nhiều nội dung bổ sung và điều chỉnh trong hệ thống định mức xây dựng.

Những điểm nổi bật:

• Bổ sung thêm 58 định mức mới cho các hạng mục thi công như đất đá, kết cấu bê tông, cọc, đường giao thông.

• Điều chỉnh nhiều định mức trong Thông tư 12/2021 nhằm phản ánh đúng chi phí thực tế, đặc biệt trong bối cảnh giá vật liệu xây dựng liên tục biến động.

Tác động đến hoạt động kiểm toán:

• Các đơn vị kiểm toán khi thực hiện xác minh chi phí đầu tư cần sử dụng bộ định mức mới làm căn cứ.

• Trường hợp hồ sơ dự toán vẫn sử dụng định mức cũ sẽ phải giải trình rõ ràng lý do áp dụng và có sự điều chỉnh phù hợp trong báo cáo kiểm toán.

Việc cập nhật định mức không chỉ đảm bảo tính chính xác cho dự toán mà còn giúp loại bỏ các sai lệch gây thất thoát ngân sách đầu tư.

Thông tư 02/2025/TT BXD: Sửa đổi quy định phân cấp công trình

Tài liệu: Thông tư 02/2025/TT BXD

Phân cấp công trình là cơ sở để xác định trách nhiệm, thẩm quyền trong quản lý đầu tư và kiểm toán. Thông tư 02 ra đời đã sửa đổi một số điều trong Thông tư 06/2021, tập trung vào việc cập nhật hệ thống phân loại công trình.

Nội dung chính:

• Làm rõ tiêu chí phân cấp theo quy mô, chức năng và cấp độ ảnh hưởng.

• Hướng dẫn áp dụng phân cấp trong các bước lập dự án, thẩm định và kiểm toán.

Ý nghĩa thực tiễn:

• Kiểm toán viên cần căn cứ theo cấp công trình để xác định mức độ kiểm tra, phạm vi tài liệu cần thu thập và phương pháp đối chiếu phù hợp.

• Các công trình cấp đặc biệt hoặc cấp I sẽ có yêu cầu kiểm toán nghiêm ngặt hơn về quy trình, định mức và thời gian nghiệm thu.

Phân cấp rõ ràng không chỉ hỗ trợ cho công tác kiểm toán mà còn giúp các chủ đầu tư chuẩn bị hồ sơ phù hợp ngay từ đầu dự án.

Thông tư 26/2025/TT BTC: Bãi bỏ các quy định cũ về quyết toán vốn đầu tư

Tài liệu: Thông tư 26/2025/TT BTC

Ngày 20 tháng 5 năm 2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 26, chính thức bãi bỏ một số thông tư trước đây liên quan đến quản lý, thanh toán và quyết toán vốn đầu tư xây dựng.

Nội dung nổi bật:

• Loại bỏ các quy định không còn phù hợp với thực tiễn hoặc bị chồng chéo.

• Tạo điều kiện cho việc đơn giản hóa thủ tục và giảm thiểu rào cản pháp lý trong kiểm toán vốn đầu tư.

Tác động đến kiểm toán xây dựng:

• Kiểm toán viên cần xác định rõ văn bản nào đã hết hiệu lực để tránh căn cứ sai trong việc kiểm tra quyết toán.

• Hồ sơ thanh toán của chủ đầu tư cũng cần rà soát lại để cập nhật theo quy định hiện hành, đặc biệt là các dự án kéo dài từ các năm trước.

Việc xóa bỏ các quy định lạc hậu là bước đi cần thiết để chuẩn hóa quy trình kiểm toán, phù hợp với định hướng cải cách hành chính và tăng tính tự chủ cho các đơn vị sử dụng ngân sách.

Thông tư 27/2025/TT BTC: Quy định mới cho quyết toán vốn đầu tư ngoài vốn đầu tư công

Thông tư 27 ra đời nhằm hướng dẫn cụ thể quy trình quyết toán các dự án sử dụng vốn nhà nước nhưng không thuộc phạm vi đầu tư công như chi thường xuyên, chi sự nghiệp có tính đầu tư.

Các điểm cần chú ý:

• Làm rõ trách nhiệm của các đơn vị chủ đầu tư, cơ quan tài chính và kiểm toán trong từng bước quyết toán.

• Đưa ra mẫu biểu chuẩn và quy trình xử lý hồ sơ quyết toán đối với từng loại hình vốn.

Tác động trong thực tế:

• Kiểm toán viên phải phân biệt rõ nguồn vốn để áp dụng đúng quy trình kiểm toán và báo cáo theo chuẩn mực hiện hành.

• Các đơn vị sử dụng vốn nhà nước cần chủ động xây dựng kế hoạch tài chính và hồ sơ chứng từ phù hợp, tránh bị loại trừ khi kiểm toán.

Đây là văn bản giúp lấp đầy khoảng trống pháp lý lâu nay đối với hoạt động kiểm toán các khoản chi đầu tư không thuộc diện đầu tư công.

Bảng tổng hợp các thay đổi pháp lý mới nhất

Để tiện theo dõi và áp dụng trong thực tiễn, bảng dưới đây tổng hợp các văn bản pháp lý nổi bật có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kiểm toán xây dựng năm 2025. Đây là cơ sở để các tổ chức kiểm toán, chủ đầu tư, đơn vị tư vấn và cơ quan quản lý nhà nước cập nhật và điều chỉnh quy trình làm việc cho phù hợp.

Các văn bản trên là minh chứng rõ ràng cho xu hướng cập nhật liên tục trong chính sách quản lý đầu tư xây dựng. Việc nắm bắt kịp thời và áp dụng đúng các quy định mới không chỉ giúp quá trình kiểm toán diễn ra thuận lợi, minh bạch mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý cho các bên liên quan.