Thẩm định PCCC công trình là bước then chốt trong xây dựng nhằm đảm bảo an toàn cho con người, tài sản và môi trường. Việc thực hiện đúng quy trình thẩm định PCCC trở thành yêu cầu pháp lý bắt buộc đối với chủ đầu tư và cơ quan chuyên môn về xây dựng theo Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ số 55/2024/QH15 (có hiệu lực từ 01/7/2025) và Nghị định 105/2025/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết.

Theo Cục Quản lý hoạt động xây dựng – Bộ Xây dựng, trong kết quả thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, giải pháp PCCC phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về: khoảng cách phòng cháy, đường bộ và bãi đỗ phục vụ cứu nạn cứu hộ, giải pháp thoát nạn, bậc chịu lửa, chống cháy lan và chống khói, được quy định chi tiết tại khoản 1 Điều 16 Luật PCCC 2024.

Căn cứ pháp lý thẩm định PCCC

Việc thẩm định PCCC công trình được thực hiện dựa trên hệ thống văn bản pháp lý đầy đủ và chặt chẽ, đảm bảo an toàn, tuân thủ luật và giảm thiểu rủi ro kỹ thuật. Các căn cứ pháp lý chính bao gồm:

Luật PCCC và cứu nạn cứu hộ 2024 (số 55/2024/QH15)

Đây là văn bản pháp lý nền tảng quy định các nguyên tắc, trách nhiệm và quy trình tổ chức PCCC cho tất cả các dự án xây dựng trên toàn quốc. Luật xác định rõ vai trò của cơ quan chuyên môn và chủ đầu tư trong việc đảm bảo an toàn cháy nổ.

Về nội dung áp dụng trong thẩm định PCCC:

• Khoản 1 Điều 16: Quy định các nội dung cần thẩm định như khoảng cách PCCC, giải pháp thoát nạn, giải pháp chống cháy lan và chống khói.

• Điều 17: Nêu rõ trách nhiệm cơ quan chuyên môn về xây dựng và chủ đầu tư trong việc thẩm định các nội dung này, phân biệt rõ những nội dung do cơ quan chuyên môn thẩm định và những nội dung do chủ đầu tư tự tổ chức thẩm định.

Nghị định số 105/2025/NĐ-CP

Nghị định này hướng dẫn chi tiết cách thức tổ chức, trình tự và thủ tục thẩm định PCCC đối với các dự án xây dựng, nhằm đảm bảo việc thực hiện luật được minh bạch, thống nhất và khả thi trên thực tế.

Nội dung chi tiết áp dụng trong thẩm định:

• Quy trình thẩm định hồ sơ, thiết kế, nghiệm thu hệ thống PCCC.

• Phân loại dự án, xác định dự án nào thuộc diện thẩm định của cơ quan chuyên môn và dự án nào chủ đầu tư tự tổ chức thẩm định.

• Yêu cầu về hồ sơ kỹ thuật, bản vẽ và chứng chỉ an toàn cháy.

QCVN 06:2022/BXD – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy

Quy chuẩn này xác định các tiêu chuẩn kỹ thuật bắt buộc cho công trình xây dựng, đảm bảo an toàn cháy, lựa chọn vật liệu và thiết kế hệ thống PCCC phù hợp với loại công trình.

Chi tiết áp dụng:

• Các thông số kỹ thuật về khoảng cách, bậc chịu lửa, giải pháp thoát nạn, chống cháy lan.

• Tiêu chuẩn thiết kế hệ thống báo cháy, chữa cháy và bố trí các phương tiện cứu hỏa.

Văn bản hướng dẫn chuyên ngành của Bộ Xây dựng và Bộ Công an

Các văn bản này cung cấp hướng dẫn chi tiết về hồ sơ, thiết kế, nghiệm thu và giám sát PCCC, giúp các chủ đầu tư và cơ quan chuyên môn áp dụng luật và quy chuẩn vào thực tiễn xây dựng.

Nội dung áp dụng:

• Danh mục hồ sơ cần chuẩn bị để thẩm định PCCC.

• Hướng dẫn trình tự thẩm định, kiểm tra và nghiệm thu hệ thống PCCC.

• Quy định về lưu trữ hồ sơ, báo cáo kết quả thẩm định cho cơ quan quản lý và cơ quan kiểm tra.

Phân loại dự án và trách nhiệm thẩm định

Việc xác định trách nhiệm thẩm định PCCC phụ thuộc vào loại dự án:

• Dự án sử dụng vốn nhà nước: Cơ quan chuyên môn về xây dựng sẽ tổ chức thẩm định toàn bộ nội dung PCCC, từ nghiên cứu khả thi đến thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở.

• Dự án ngoài ngân sách nhà nước: Chủ đầu tư tự tổ chức thẩm định các nội dung PCCC, đặc biệt là các yếu tố a, b, c, d, đ khoản 1 Điều 16 Luật PCCC 2024, nếu dự án đã được cơ quan chuyên môn thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi trước 01/7/2025.

Số liệu thực tiễn: Theo báo cáo của Cục Kinh tế – Quản lý đầu tư xây dựng, 85% các dự án ngoài ngân sách ở Hà Nội đã tự tổ chức thẩm định PCCC sau khi luật mới có hiệu lực, giúp rút ngắn thời gian triển khai và giảm chi phí cho chủ đầu tư từ 10–15%.

Quy trình thẩm định PCCC công trình

Quy trình thẩm định PCCC công trình được chia thành hai nhóm chính, nhằm phân định rõ trách nhiệm giữa cơ quan chuyên môn về xây dựng và chủ đầu tư, đồng thời đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn cháy được thực hiện đầy đủ.

Nội dung do cơ quan chuyên môn thẩm định

Nhóm này bao gồm các nội dung có tính kỹ thuật cao, yêu cầu kiểm tra và đánh giá chuyên môn bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Căn cứ pháp lý: Điểm e, g khoản 1 Điều 16 Luật PCCC 2024.

Nội dung thẩm định:

• Hệ thống điện phục vụ PCCC.
• Phương tiện và hệ thống PCCC.
• Trách nhiệm: Bộ Xây dựng, Cục Quản lý hoạt động xây dựng hoặc Công an cấp tỉnh.

Nội dung do chủ đầu tư tự tổ chức thẩm định

Nhóm này bao gồm các yếu tố liên quan đến giải pháp thiết kế, bố trí công năng và an toàn cháy, chủ đầu tư chịu trách nhiệm trực tiếp tổ chức kiểm tra, đánh giá trước khi triển khai xây dựng.

Căn cứ pháp lý: Điểm a, b, c, d, đ khoản 1 Điều 16 Luật PCCC 2024.

Nội dung thẩm định:

• Khoảng cách đảm bảo an toàn PCCC.
• Đường bộ, bãi đỗ, khoảng trống phục vụ cứu nạn cứu hộ.
• Giải pháp thoát nạn: thang bộ, thang máy chữa cháy.
• Dự kiến bậc chịu lửa, giải pháp ngăn cháy, chống cháy lan.
• Giải pháp chống khói.

Thực hiện: Ở bước thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở, đặc biệt với dự án đã được thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi trước 01/7/2025.

Số liệu minh họa: Một dự án công trình cấp I tại Hà Nội đã giảm 20% thời gian kiểm tra nhờ chủ động tự tổ chức thẩm định các nội dung này, so với việc chờ cơ quan chuyên môn thực hiện toàn bộ.

Hồ sơ PCCC dự án xây dựng cần chuẩn bị

Để thực hiện thẩm định PCCC công trình hiệu quả, chủ đầu tư cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ:

1. Thiết kế kỹ thuật và bản vẽ PCCC (bao gồm bản vẽ hệ thống báo cháy, chữa cháy, giải pháp thoát nạn).

2. Hồ sơ tính toán bậc chịu lửa, giải pháp chống cháy lan.

3. Danh mục thiết bị PCCC: bình chữa cháy, hệ thống báo cháy tự động, hệ thống chữa cháy Sprinkler.

4. Hồ sơ nghiệm thu, thí nghiệm hệ thống điện và PCCC.

5. Các văn bản pháp lý liên quan: giấy phép xây dựng, xác nhận của cơ quan chuyên môn về xây dựng (nếu có).

Vai trò kiểm toán pháp lý trong thẩm định PCCC

Kiểm toán pháp lý dự án xây dựng là công cụ quan trọng để đảm bảo:

• Tuân thủ Luật PCCC 2024 và Nghị định hướng dẫn.

• Đánh giá tính hợp pháp của hồ sơ và giải pháp kỹ thuật trước khi nghiệm thu.

• Phát hiện sớm các rủi ro kỹ thuật và pháp lý, tránh chi phí xử lý sau này.

Theo nghiên cứu của Hiệp hội Xây dựng Việt Nam, các dự án có kiểm toán pháp lý trước khi nghiệm thu giảm 30% rủi ro bị xử phạt hành chính liên quan đến PCCC.

Kinh nghiệm thực tiễn và lưu ý cho chủ đầu tư

Để đảm bảo thẩm định PCCC công trình hiệu quả, chủ đầu tư cần lưu ý một số kinh nghiệm thực tiễn sau:

Thực hiện đúng quy trình

Việc thẩm định PCCC công trình cần thực hiện theo đúng quy trình pháp lý. Đối với các dự án trước ngày 01/7/2025, chủ đầu tư phải nộp đầy đủ hồ sơ Báo cáo nghiên cứu khả thi theo quy định của pháp luật về xây dựng. Đối với các dự án triển khai sau ngày 01/7/2025, chủ đầu tư cần thực hiện thẩm định các nội dung PCCC theo Luật PCCC 2024 và Nghị định 105/2025/NĐ-CP, đảm bảo các yếu tố a, b, c, d, đ khoản 1 Điều 16 được kiểm soát đầy đủ và tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn cháy.

Lưu trữ hồ sơ đầy đủ

Việc lưu trữ hồ sơ là bước quan trọng trong quá trình thẩm định PCCC công trình. Hồ sơ cần được bảo quản đầy đủ tại dự án và cơ quan quản lý, đảm bảo thuận tiện cho công tác kiểm tra, thanh tra và nghiệm thu. Thực hiện lưu trữ đúng quy định giúp chủ đầu tư giảm thiểu rủi ro pháp lý và nhanh chóng xử lý các yêu cầu kiểm tra từ cơ quan nhà nước, đồng thời tạo cơ sở minh bạch cho quá trình quản lý và giám sát an toàn cháy.

Liên hệ dịch vụ chuyên môn khi cần

Chủ đầu tư có thể lựa chọn thuê dịch vụ kiểm toán pháp lý và kỹ thuật để rà soát toàn bộ hồ sơ thẩm định PCCC công trình, đảm bảo các nội dung được thực hiện đúng chuẩn quy định, giảm thiểu rủi ro pháp lý và tiết kiệm thời gian triển khai dự án. Việc sử dụng dịch vụ chuyên môn này đặc biệt quan trọng đối với các dự án ngoài ngân sách nhà nước hoặc các dự án có quy mô phức tạp, giúp các giải pháp kỹ thuật PCCC được áp dụng chính xác, hiệu quả và an toàn ngay từ giai đoạn thiết kế đến khi nghiệm thu công trình.

Kết luận

Việc thẩm định PCCC công trình không chỉ là yêu cầu pháp lý bắt buộc mà còn là bước then chốt để bảo vệ an toàn cho con người, tài sản và môi trường xung quanh. Chủ đầu tư cùng cơ quan chuyên môn về xây dựng cần phối hợp thực hiện đúng quy trình, từ Báo cáo nghiên cứu khả thi đến thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở, đảm bảo tất cả các nội dung PCCC theo khoản 1 Điều 16 Luật PCCC 2024 được kiểm soát chặt chẽ và minh bạch.

Đối với các dự án ngoài ngân sách nhà nước, chủ đầu tư nên chủ động tự tổ chức thẩm định các nội dung PCCC, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và phối hợp với cơ quan chuyên môn khi cần thiết. Việc này không chỉ giúp tuân thủ pháp luật mà còn nâng cao hiệu quả triển khai dự án, tiết kiệm thời gian và giảm thiểu rủi ro pháp lý.

Để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ thực hiện thẩm định PCCC công trình, chủ đầu tư có thể liên hệ với MAN theo các thông tin sau:

• Truy cập dịch vụ kiểm toán xây dựng của MAN để nhận tư vấn chi tiết và hỗ trợ hồ sơ PCCC.

• Văn phòng MAN tọa lạc tại số 19A, đường 43, phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh, thuận tiện cho việc gặp gỡ và trao đổi trực tiếp.

• Liên hệ qua điện thoại hoặc Zalo: 0903 963 163, hoặc gửi email đến ma*@*****et.vn để được hướng dẫn và hỗ trợ nhanh chóng.

Ban biên tập MAN – Master Accountant Network