Chuyển đổi số đang trở thành xu thế tất yếu trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế – xã hội. Ngành xây dựng Việt Nam, vốn gắn liền với khối lượng lớn hồ sơ và dữ liệu, đang bước vào giai đoạn cải cách mạnh mẽ trong quản lý thông tin.

Trong bối cảnh đó, việc hình thành một Cơ sở dữ liệu quốc gia (CSDLQG) thống nhất, minh bạch và toàn diện về hoạt động xây dựng là yêu cầu cấp thiết. Đây không chỉ là công cụ quản trị mà còn là nền tảng để nâng cao hiệu quả quản lý, bảo đảm minh bạch thị trường và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh.

Thông tư số 24/2025/TT-BXD của Bộ Xây dựng được ban hành nhằm cụ thể hóa Nghị định số 111/2024/NĐ-CP và Nghị định số 178/2025/NĐ-CP. Văn bản này đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tiến trình số hóa ngành xây dựng.

Tổng quan về Thông tư 24/2025/TT-BXD

Thông tư số 24/2025/TT-BXD do Bộ Xây dựng ban hành ngày 29/8/2025. Văn bản hướng dẫn chi tiết về hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia đối với hoạt động xây dựng.

Thông tư có hiệu lực từ ngày 15/10/2025, áp dụng đối với cơ quan nhà nước, chủ đầu tư và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động đầu tư xây dựng.

Mục tiêu chính là:

• Chuẩn hóa dữ liệu về quy hoạch đô thị và nông thôn.

• Chuẩn hóa dữ liệu dự án đầu tư xây dựng và công trình xây dựng.

• Quy định hệ thống mã số định danh duy nhất cho các đối tượng quản lý.

Phạm vi loại trừ gồm các dự án, công trình thuộc quốc phòng, an ninh hoặc có yêu cầu bảo mật cấp nhà nước.

Quy định chi tiết về thông tin trong CSDLQG xây dựng

Thông tin và dữ liệu về quy hoạch

Theo Phụ lục II, dữ liệu quy hoạch được chuẩn hóa thành danh mục chi tiết, bao gồm tên, loại quy hoạch, phạm vi, quy mô, quyết định phê duyệt và các thông tin pháp lý liên quan.

Mỗi quy hoạch được gắn mã số thông tin gồm 12 ký tự, cấu thành từ mã tỉnh, năm, cấp độ, loại quy hoạch, số lần điều chỉnh và số ngẫu nhiên. Trách nhiệm nhập và cập nhật dữ liệu thuộc về cơ quan lập và phê duyệt quy hoạch.

Thông tin và dữ liệu về dự án đầu tư xây dựng, công trình xây dựng

Phụ lục III quy định dữ liệu dự án được thiết kế theo cấu trúc thống nhất. Mã số thông tin dự án gồm 13 ký tự, bao gồm mã tỉnh, năm, loại dự án, trình tự thủ tục, số ngẫu nhiên và số lần điều chỉnh.

Thông tin dự án và công trình được chia thành ba nhóm:

• Bảng số 01: áp dụng cho dự án phải thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, dữ liệu bao gồm từ giai đoạn thẩm định đến quyết toán, bảo trì và sự cố.

• Bảng số 02: áp dụng cho công trình chỉ cần giấy phép xây dựng, dữ liệu được tinh giản nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ pháp lý.

• Bảng số 03: áp dụng cho công trình miễn giấy phép xây dựng, yêu cầu chủ đầu tư hoặc chủ hộ tự nhập dữ liệu cơ bản trước khi khởi công.

Quy định về mã số thông tin

Mã số được thiết lập theo quy tắc chặt chẽ để đảm bảo tính định danh duy nhất. Quy hoạch và dự án, công trình đều được gắn mã số riêng, thống nhất trong toàn hệ thống.

Cơ chế phân công trách nhiệm nhập và cập nhật dữ liệu

Thông tư thiết lập cơ chế phân định trách nhiệm rõ ràng.

Cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm khởi tạo mã số thông tin, nhập dữ liệu chung ngay từ khi có kết quả thẩm định hoặc khi cấp giấy phép xây dựng. Các dữ liệu này gồm tên dự án, chủ đầu tư, địa điểm, nhóm dự án và quy mô chính.

Chủ đầu tư có trách nhiệm cập nhật dữ liệu chi tiết, bao gồm các văn bản pháp lý, báo cáo PCCC, hồ sơ môi trường, giấy phép xây dựng và thông tin nhà thầu. Thời hạn cập nhật là 15 ngày kể từ khi nhận kết quả thủ tục hành chính. Trường hợp chậm hoặc sai sót sẽ phát sinh trách nhiệm pháp lý.

Các tổ chức liên quan như nhà thầu, đơn vị tư vấn, cơ quan kiểm định phải bảo đảm việc liên kết và cung cấp dữ liệu năng lực, chứng chỉ, kết quả giám định theo quy định.

Chuẩn hóa dữ liệu và dữ liệu mở

Dữ liệu trong CSDLQG được chuẩn hóa theo từng loại công trình, gồm công trình dân dụng, công nghiệp, hạ tầng kỹ thuật, giao thông, nông nghiệp và hỗn hợp.

Một số nhóm dữ liệu sẽ được công khai dưới dạng dữ liệu mở, gồm:

• Thông tin quy hoạch đô thị, nông thôn.

• Thông tin chung về dự án, công trình.

• Giấy phép xây dựng, thông báo khởi công.

• Một phần dữ liệu về kết quả thẩm định, nghiệm thu, vi phạm hành chính.

Người dân và tổ chức có thể truy cập tại Cổng dữ liệu quốc gia, Cổng thông tin Bộ Xây dựng và nền tảng CSDLQG về hoạt động xây dựng tại địa chỉ https://csdlhdxd.gov.vn.

Tổ chức thực hiện và lộ trình áp dụng

Cơ quan lập quy hoạch, chủ đầu tư và cơ quan thẩm định có trách nhiệm nhập liệu, cập nhật và bảo đảm tính chính xác.

Đối với các quy hoạch đã phê duyệt nhưng chưa đầy đủ dữ liệu, thời hạn hoàn thiện là trước ngày 31/12/2025. Bộ Xây dựng sẽ ban hành hướng dẫn chi tiết về nhập liệu, kiểm tra và cập nhật định kỳ.

Đối với dữ liệu không công khai, tổ chức hoặc cá nhân có nhu cầu phải gửi yêu cầu bằng văn bản, cơ quan quản lý có trách nhiệm cung cấp trong vòng 3 ngày làm việc. Một số trường hợp phải nộp phí khai thác và sử dụng thông tin theo quy định.

Đánh giá tác động

Thông tư 24 tạo ra những tác động quan trọng đến nhiều đối tượng.

Đối với cơ quan quản lý nhà nước, hệ thống CSDLQG trở thành công cụ quản lý tập trung, nâng cao hiệu quả báo cáo, dự báo và hoạch định chính sách.

Đối với chủ đầu tư và nhà thầu, nghĩa vụ cập nhật dữ liệu chi tiết làm tăng tính minh bạch và trách nhiệm pháp lý. Mỗi dự án sẽ có hồ sơ kỹ thuật số trọn đời. Nhà thầu được ghi nhận đầy đủ năng lực, giải thưởng cũng như vi phạm hành chính.

Đối với thị trường và xã hội, việc công khai dữ liệu giúp nhà đầu tư, tổ chức tín dụng và người dân dễ dàng kiểm chứng pháp lý của dự án, giảm thiểu rủi ro giao dịch và góp phần tạo dựng môi trường cạnh tranh minh bạch.

Nhận định và khuyến nghị

Thông tư 24 là bước đi đột phá trong quá trình số hóa quản lý xây dựng. Văn bản góp phần hình thành hệ sinh thái dữ liệu minh bạch và thống nhất, nhưng cũng đặt ra thách thức về hạ tầng kỹ thuật, cơ chế kiểm soát chất lượng và khả năng kết nối với các CSDLQG khác.

Để thích ứng, chủ đầu tư cần thiết lập quy trình nội bộ và bố trí nhân sự chuyên trách nhập liệu. Đơn vị tư vấn pháp lý phải cập nhật, phổ biến cho khách hàng về nghĩa vụ pháp lý mới. Nhà thầu cần chủ động quản lý và chuẩn hóa hồ sơ năng lực để nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh.

Kết luận

Thông tư 24/2025/TT-BXD là văn bản pháp lý quan trọng, góp phần thúc đẩy quá trình số hóa ngành xây dựng tại Việt Nam. Những quy định chi tiết trong văn bản không chỉ thay đổi phương thức quản lý truyền thống sang quản trị hiện đại dựa trên dữ liệu mà còn tạo ra nền tảng để thị trường xây dựng minh bạch, an toàn và hiệu quả hơn.

Sự chuẩn bị và thích ứng sớm của các chủ thể tham gia thị trường là yêu cầu tất yếu để vừa đảm bảo tuân thủ pháp luật, vừa tận dụng tối đa lợi ích từ hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động xây dựng.

Thông tin liên hệ MAN – Master Accountant Network

• Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Tân Thuận,
  TP. Hồ Chí Minh
• Mobile / Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
• Email: ma*@*****et.vn