Thông tư số 91/2025/TT-BTC (Thông tư 91) của Bộ Tài chính, ban hành ngày 26 tháng 9 năm 2025, là công cụ kỹ thuật then chốt để thể chế hóa các nguyên tắc quản lý, thanh toán, quyết toán vốn đầu tư công được quy định tại Nghị định số 254/2025/NĐ-CP.

Sự ra đời của Thông tư này, thay thế hoàn toàn Thông tư 96/2021/TT-BTC, đánh dấu một sự chuyển dịch rõ rệt trong tư duy quản trị tài chính công: từ việc kiểm soát chi phí đơn thuần sang quản lý hiệu quả đầu tư và trách nhiệm giải trình đối với tài sản công được hình thành.

Tài liệu: Thông tư số 91/2025/TT-BTC

Chuyển dịch thẩm quyền và tinh giản quy trình quyết toán niên độ

Hệ thống mẫu biểu quyết toán niên độ (Quyết toán năm ngân sách) theo Thông tư 91 tập trung vào việc cô đọng thông tin và nâng cao vai trò giám sát của cơ quan tài chính, đồng thời thay đổi tính chất của quy trình xác nhận số liệu.

Tinh giản báo cáo và chuẩn hóa dữ liệu đầu vào (Mẫu 01 và 02/QTNĐ)

Việc gộp các mẫu báo cáo chi tiết của chủ đầu tư và mẫu tổng hợp của cơ quan chủ quản (từ Mẫu 01/QTNĐ và Mẫu 03/QTNĐ cũ thành Mẫu số 01/QTNĐ mới) mang lại hai ý nghĩa chiến lược:

• Thúc đẩy số hóa: Buộc các chủ thể quản lý phải xây dựng hệ thống thông tin nội bộ có khả năng tổng hợp dữ liệu linh hoạt và đồng bộ ngay từ khâu cơ sở, thay vì dựa vào các báo cáo tổng hợp thủ công sau đó.
• Nâng cao tính chính xác: Giảm thiểu rủi ro sai sót phát sinh trong quá trình đối chiếu, tổng hợp số liệu qua nhiều cấp độ, tạo điều kiện cho cơ quan thanh toán (Kho bạc Nhà nước) và cơ quan tài chính kiểm tra hiệu quả hơn (Mẫu 03/QTNĐ được thu gọn).

Sự thay đổi cốt lõi: Từ “thẩm định” sang “xét duyệt” (Mẫu 04/QTNĐ)

Thông tư 91/2025/TT-BTC thay thế “Thông báo thẩm định quyết toán” bằng “Thông báo xét duyệt quyết toán” của cơ quan cấp trên của chủ đầu tư.

Sự thay đổi này không chỉ là thay đổi từ ngữ mà là sự chuyển giao trách nhiệm pháp lý. Thẩm định mang tính kiểm tra, đánh giá. Còn xét duyệt mang hàm ý phê duyệt và chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của các khoản chi tiêu. Điều này nhấn mạnh vai trò của cơ quan chủ quản trong việc chịu trách nhiệm về quyết toán niên độ, phù hợp với các quy định mới về trách nhiệm người đứng đầu trong quản lý tài chính công.

Định hướng quyết toán dự án hoàn thành: Trách nhiệm với tài sản nhà nước

Các điều chỉnh trong quyết toán dự án hoàn thành theo Thông tư 91 thể hiện sự cam kết mạnh mẽ hơn đối với việc quản lý tài sản công, như một sự cụ thể hóa trực tiếp tinh thần của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Quyết toán dựa trên kết quả: Kết nối chi phí với tài sản (Mẫu 05/QTDA)

Việc gộp các mẫu tài sản dài hạn và ngắn hạn thành Mẫu số 05/QTDA mới (Chi tiết tài sản hình thành là kết quả của quá trình thực hiện dự án) thể hiện rõ triết lý:

• Tăng cường quản lý vòng đời tài sản: Quyết toán giờ đây không chỉ là “chốt sổ” chi tiêu mà là xác định giá trị ban đầu (nguyên giá) của tài sản được hình thành từ vốn đầu tư công. Điều này tạo cơ sở vững chắc cho công tác quản lý, hạch toán, khấu hao và khai thác tài sản sau đầu tư.
• Minh bạch hóa hiệu quả: Buộc chủ đầu tư phải báo cáo rõ ràng và cụ thể về mối liên hệ giữa tổng chi phí hợp pháp và giá trị thực tế của tài sản được bàn giao.

Thống nhất quy trình hành chính (Bãi bỏ mẫu cấp xã)

Việc bãi bỏ các mẫu biểu riêng cho dự án cấp xã (Mẫu 14/QTDA và Mẫu 15/QTDA cũ) và yêu cầu sử dụng bộ mẫu biểu chung là một bước tiến quan trọng trong việc xóa bỏ rào cản hành chính.

Đảm bảo tính thống nhất trong việc báo cáo và giám sát trên toàn hệ thống quản lý nhà nước, giúp cơ quan tài chính trung ương và địa phương dễ dàng kiểm soát, đối chiếu và áp dụng cùng một tiêu chuẩn nghiệp vụ cho mọi dự án, bất kể quy mô hay cấp độ thực hiện.

Yêu cầu nghiệp vụ và sự chủ động của chủ đầu tư

Thông tư 91/2025/TT-BTC đòi hỏi các chủ đầu tư và cơ quan chuyên môn phải có sự chuẩn bị chủ động và linh hoạt trong quản lý hồ sơ:

1. Nâng cao năng lực hạch toán tài sản: Chủ đầu tư phải đảm bảo hệ thống kế toán nội bộ có thể phân loại, tổng hợp và định giá chi tiết các thành phần tài sản hình thành theo Mẫu 05/QTDA mới ngay trong quá trình triển khai dự án, thay vì chỉ tập trung vào hồ sơ thanh toán.
2. Quản lý rủi ro đối với dự án dừng/hủy: Việc quy định rõ ràng thời điểm khóa sổ là thời điểm văn bản cho phép dừng thực hiện có hiệu lực (đối với dự án dừng) yêu cầu chủ đầu tư phải đặc biệt chú trọng đến việc hoàn thiện hồ sơ pháp lý và quyết toán chi phí phát sinh đến thời điểm đó một cách kịp thời và chính xác để tránh thất thoát, lãng phí.

Kết luận: Thông tư 91/2025/TT-BTC là một sự hoàn thiện về mặt pháp lý-kỹ thuật, chuyển tải tinh thần quản lý đầu tư công hiện đại từ Nghị định 254/2025/NĐ-CP, tập trung vào sự tinh gọn quy trình, tăng cường trách nhiệm xét duyệt, và hướng đến quản lý giá trị tài sản nhà nước một cách hiệu quả nhất.

Thông tin liên hệ MAN – Master Accountant Network

Hãy liên hệ với chúng tôi nếu bạn đang quan tâm với các dịch vụ như kiểm toán, kế toán, chuyển giá – giao dịch liên kết hoặc các dịch vụ khác liên quan về thuế:

• Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh
• Điện thoại / Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
• Email: ma*@*****et.vn

Ngoài ra, quý doanh nghiệp và người đọc có thể tham khảo thêm các thông tin liên quan tại các website chuyên về thuế và giao dịch của MAN:

• Hướng dẫn về thuế và nghĩa vụ thuế tại MAN
• Giao dịch liên kết và quản lý chi phí doanh nghiệp tại MAN

Các trang này cung cấp đầy đủ hướng dẫn, tài liệu và công cụ hỗ trợ doanh nghiệp trong việc quản lý chi phí, công tác phí và thực hiện nghĩa vụ thuế một cách minh bạch và hiệu quả.

Xem thêm bài viết: Dịch vụ kiểm toán xây dựng uy tín tại TP.HCM năm 2025